Ingrediënten
Voor de Paaskrakeling
Bakmateriaal:
- 2 bakplaten met bakpapier belegd
Deeg:
- 1 theel. kaneel
- 125 ml lauwe melk
- 1 theel. suiker
- 100 g zachte boter
- melk om te bestrijken
- veel grove kristal suiker
- bakpapier
Voor het Paasbrood
Bakmateriaal:
- ovenbakplaat met bakpapier
Deeg:
- 500 g tarwebloem voor brood
- 14 g instant gist (Oetker)
- 250-300 ml lauwe melk
- 1 theel. gemalen kaneel
- mespunt fijngewreven saffraan
- 50 g witte basterdsuiker
- 50 g zachte boter
- 1 eierdooier
- 4 afgestreken theelepels zout (8 g)
Vulling:
- 300 g gele rozijnen
- 100 g gepelde walnoten
- bloem om te bestuiven
- bakpapier
Om te bestrijken:
- boter
Paaskrakeling
‘De poaskerls vlögggeln door Ootmarsum’. Jonge ongetrouwde mannen, het zijn er zo’n 50, trekken met Pasen de hele bevolking en veel toeristen mee in een vrolijke polonaise. Dat vreemde woord vlöggeln zou samenhangen met het Latijn flagellare, jezelf met een zweep afranselen. Maar de jongens van nu zijn allerminst bezig met zelfkastijding! Ze trekken in een lange sliert zingend door de straten. Zo trekken ze zelfs door huizen heen – waar ze borreltjes krijgen.
De paoskerls zingen een opstandingslied, die verbinding wordt ook gelegd door het plaatselijke Paasgebak: de krakeling. Overal te koop, maar in Ootmarsum wordt hij op het juiste moment gegeten. Er zijn allerlei verklaringen voor bedacht. Het zou een dodenoffer in de vorm van een armband zijn. Of een symbool van leven en vruchtbaarheid. Kan allebei, want met Pasen herdenkt de kerk de dood en opstanding van Christus, al door de apostel Paulus verbonden met de eeuwige kringloop van de zaadkorrel. Die lees je ook in de vorm van de krakeling. Linksboven: het zaad sterft – neerwaartse beweging, wordt in de grond (onderkant) begraven, ontkiemt rechts (opwaarts) en sterft weer. Enzovoort. Het kruis in het midden betekent het sterven en daarin schuilt ongetwijfeld een oudchristelijke symboliek.
Gronings Paasbrood
Ze liggen al weken tevoren in de supermarkt: stollen voor Pasen. Terwijl de stol vanouds het gebakerde Kind Jezus symboliseert. Nu ja, de smaak is toch hetzelfde, ook van de meer authentieke Paasslof die je soms nog wel eens kunt kopen. Zo niet in overgrootmoeders tijd. Toen kreeg de grootste klant de grootste slof cadeau: geel gekleurd met saffraan, als vrolijk teken van de Opstanding. Buitengewoon feestelijk want wittebrood alleen al was geweldig vergeleken met het dagelijkse roggebrood. Groningse bakkers maakten er destijds nog meer van. Zij vulden het paasbrood met lichtgekleurde rozijnen en walnoten daarmee mooi aansluitend bij de traditie want in oude Groningse Paasgebruiken was de walnoot minstens zo belangrijk als het ei. Tegenwoordig zo niet meer te koop, die moet u dus zelf bakken. En als u toch aan ’t bakken slaat houdt u meteen de oudste vorm aan: de bol.
Paaskrakeling
- Bloem, gist, suiker en kaneel mengen. Melk en boter toevoegen en na even kneden het zout. Kwartier kneden; 1-2 uur toegedekt rijzen (1 ½ maal volume).
- Het gerezen deeg op bebloemd werkvlak uitrollen tot een lap van 50×25 cm. In de lengte repen snijden van 1cm breed. Aan weerszijden met melk bestrijken en dik met suiker bestrooien. Krakelingen vormen door beide uiteinden kruislings over elkaar te leggen en vast te drukken op ca. 4 cm links en rechts van het midden. Half uur onbedekt narijzen.
- Oven verwarmen op 200˚ C. Bakken: 15-20 minuten op de middelste richel. Oppassen dat ze niet te donker worden. Laten afkoelen op de plaat.
Gronings Paasbrood
- Bloem in een kom doen. Kuiltje maken, gist erin strooien met 1 theelepel suiker. Losroeren met wat van de lauwe melk, beetje bloem erover. Afdekken met een vochtige doek en 15 minuten laten opbruisen.
- De rest van de melk laten trekken met kaneel en saffraan. Zeven door een fijngeweven doek.
- De lauwe melk, de suiker, de boter en de dooier in de kom doen. Door elkaar werken, dan pas het zout erbij strooien. Acht minuten kneden in de machine (laagste stand) of een kwartier met de hand. In een kom toegedekt met een vochtige doek een uur laten rijzen bij kamertemperatuur.
- Rozijnen wassen en 10 minuten wellen in water dat net niet kookt. Afgieten, droogdeppen. De noten in een sterke plastic zak stoppen en er een paar keer met de deegrol op slaan. Dan rond schudden in een vergiet zodat de kleine schilfers eruit vliegen.
- Oven verwarmen tot 200˚C. De vulling gelijkmatig door het deeg kneden. Het deeg uitdrukken tot een ronde plak op een bebloemd werkvlak. Met de minst gevulde kant boven een zo hoog mogelijke bol vormen. Op een bakplaat met bakpapier leggen, onder de vochtige doek een kwartier narijzen. Dan 35 minuten bakken op de onderste richel, het laatste kwartier met een stuk alufolie erover om te voorkomen dat de bovenkant te donker wordt. Direct na het bakken met boter bestrijken. Kan, verpakt in alufolie, heel goed worden ingevroren. Een nacht in verpakking laten ontdooien bij kamertemperatuur.
